विवादित आर्थिक तथ्याङ्क हेरफेर गर्न चीन सिपालु

बेइजिङ । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) आफ्नो आर्थिक तथ्याङ्कको शुद्धतालाई लिएर विवादको केन्द्रमा रहेको छ। सीसीपीले स्थिर आर्थिक वृद्धिको सङ्केत गर्ने आँकडाहरू निरन्तर प्रकाशित गरिरहँदा विश्लेषकहरूको बढ्दो सङ्ख्याले यी तथ्याङ्कहरूको शुद्धता र विश्वसनीयतामा शंका व्यक्त गरिरहेको छ।

चीनको अर्थतन्त्रले घरजग्गाको संकट, घट्दै गएको उपभोक्ता विश्वास, मुद्रास्फीति, उच्च युवा वेरोजगारी र विदेशी लगानीमा आएको ह्रास लगायतका विभिन्न चुनौतीहरूको सामना गरिरहेकोले चिन्ताहरू विशेष रूपमा महत्त्वपूर्ण छन्।

शङ्काको प्रमुख पक्ष आर्थिक डेटाको हेरफेरको वरिपरि घुम्छ। जसलाई एनटीडीको चिनियाँ भाषाको कार्यक्रम पिनाकल भ्यूमा उपस्थितिको क्रममा एक स्वतन्त्र चिनियाँ टीभी निर्माता ली जुनले खुलासा गरेका थिए। ली जुनका अनुसार हेनान प्रान्तको जीडीपीले सन् २०२३ मा नकारात्मक वृद्धि दर देखाउने अपेक्षा गरिएको थियो।

यद्यपि तिनीहरू तर्क गर्छन् कि शासनले गत वर्षको तथ्याङ्कलाई हेरफेर गर्यो। २०२३ मा सकारात्मक वृद्धिको भ्रम सिर्जना गर्यो। यो हेरफेर, तिनीहरू तर्क गर्छन्, २०२२ को जीडीपीको आँकडा ३ सय बिलियन युआन (लगभग ४१.७ बिलियन डलर) लाई घटाएर हासिल गरिएको थियो। ताकि २०२३ को लागि सकारात्मक वृद्धि दर प्रस्तुत गर्न सकिन्छ।

ली जुनको दाबी हेनान प्रान्तभन्दा बाहिर फैलिएको छ। जसले विभिन्न क्षेत्रहरूमा व्यापक अभ्यासको सुझाव दिन्छ। फुजियान, हुनान र जियाङ्सी लगायतका अन्य प्रान्तहरूले पनि आफ्नो २०२२ को जीडीपी वृद्धिदर घटाउन यस्तै रणनीति अपनाएको उनीहरूको आरोप छ। ली जुनका अनुसार यी प्रान्तहरूमा कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) तथ्याङ्कमा संचयी कमी ६३० अर्ब युआन (करिब ८७.६ बिलियन डलर) थियो। अचम्मको कुरा, सीसीपीले २०२२ मा ५०० बिलियन युआन (लगभग ६९.६ बिलियन डलर) ले ओभरकल्युलेट गर्ने दाबी रिपोर्ट गरिएको डाटामा महत्त्वपूर्ण भिन्नता सिर्जना गर्दै गरेको छ।

बनावटी आर्थिक तथ्याङ्कको मुद्दा चीनमा नयाँ कुरा होइन। साउथ क्यारोलिना एकेन विश्वविद्यालयका व्यवसायिक प्रोफेसर फ्रान्क टियान झीले सीसीपीले सन् १९७० को दशकको उत्तरार्धमा चीनको “सुधार र खुलापन” को समयमा जालसाजीपूर्ण तथ्याङ्कहरू प्रकाशित गर्न थालेको बताउँछन् । यस अवधि अघि चीनले योजनाबद्ध अर्थतन्त्र अन्तर्गत काम गर्यो, जसले जीडीपीमा आधारित आर्थिक वृद्धिलाई मापन गर्दैन ।

जीडीपीलाई मेट्रिकको रूपमा प्रयोग गर्ने परिवर्तनले सीसीपीलाई स्थानीय स्तरमा पार्टीका पदाधिकारीहरूको राजनीतिक कार्यसम्पादन मापन गर्न र विदेशी लगानी आकर्षित गर्ने एउटा औजार उपलब्ध गराएको छ।

प्रोफेसर झी तर्क गर्छन् कि हेरफेर गरिएको डाटामा निर्भरताले दशकौँदेखि सफलतापूर्वक विदेशी लगानी आकर्षित गरेको छ । तर पछिल्लो समय विदेशी लगानीकर्ताहरुको आशंका बढ्दै गएकाले लगानी फिर्ता लिने गरेको उनले बताए ।

मुद्दालाई थप जटिल बनाउन, प्रोफेसर झीले हाइलाइट गरेको कि सीसीपीले विदेशी बजार अनुसन्धान फर्महरूलाई चीनमा स्वतन्त्र अनुसन्धान गर्न अनुमति दिँदैन । पारदर्शिताको कमीले सही आर्थिक तथ्याङ्क, मुद्रास्फीति दर र प्रतिव्यक्ति आय, अन्य महत्त्वपूर्ण मेट्रिक्सको प्रदर्शनलाई रोक्छ।

सीसीपीभित्र शक्तिको केन्द्रीकरण र माथिल्लो तहको पदानुक्रमले शासनको हरेक पक्षमा राजनीतिक विचार हावी हुने वातावरणमा योगदान पुर्‍याउँछ। प्रख्यात पत्रकार गुओ जुनले “पिनाकल भ्यू” मा जोड दिन्छन् कि चीनको राष्ट्रिय तथ्याङ्क ब्यूरो, आर्थिक तथ्याङ्क संकलन र प्रकाशनको लागि जिम्मेवार निकाय मौलिक रूपमा सीसीपीको एक राजनीतिक उपकरण हो । गुओ जुनका अनुसार बेइजिङले विकास लक्ष्यहरू तोकेको छ र सबै तहका सरकार र विभागहरू यी लक्ष्यहरू पूरा गर्न बाध्य छन्।

आर्थिक डेटाको हेरफेर जीडीपी तथ्याङ्कहरूमा सीमित छैन। यसले जनसांख्यिकीय र रोजगारी तथ्याङ्कका विभिन्न पक्षहरूमा विस्तार गर्दछ। गुओ जुन भन्छन् कि योजनाबद्ध जन्म, जनसंख्या तथ्याङ्क, रोजगारी तथ्याङ्क र मृत्युको संख्या पनि शासनको राजनीतिक एजेन्डाको विषय हो। यसले सीसीपीको राजनीतिक कथा अनुरूप जानकारीको व्यापक हेरफेर गर्न अनुमति दिन्छ।

वरिष्ठ पत्रकार सी शानले सीसीपी भित्रको गतिशीलताको बारेमा थप अन्तर्दृष्टि प्रदान गर्दछ। वर्तमान प्रणालीले आफ्नो अधिनायकवादी शासनलाई वैधता दिन नसक्दा सीसीपीका शीर्ष नेताहरूले वैधानिकताको समस्याको सामना गरिरहेको उनको तर्क छ । यो वैधताको कमीको लागि क्षतिपूर्ति गर्न, सीसीपी शक्तिमा आफ्नो पकड कायम राख्न प्रचारमा धेरै निर्भर छ। सी शान तर्क गर्छन् कि सीसीपी अन्तर्गत उच्च तहमा नैतिक नेतृत्वको अभाव छ । जसले गर्दा मनगढन्ते जानकारी र गलत तथ्याङ्कहरू शासनकालभर व्यापक रूपमा फैलिएको छ।

चीनको आर्थिक तथ्याङ्कमाथिको शंका हालको विकास होइन भन्ने कुरा बुझ्नुपर्छ। १९७० को दशकको उत्तरार्धमा आर्थिक सुधारको आगमनसँगै, सीसीपीले अनुकूल छवि प्रस्तुत गर्न र विदेशी लगानी आकर्षित गर्न तथ्याङ्क हेरफेर गर्ने संकेतहरू थिए। यी अभ्यासहरूको निरन्तरताले चीनको आर्थिक तथ्याङ्कको विश्वसनीयतामाथि घरेलु र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा प्रश्न उठेको अवस्था सिर्जना भएको छ।

सीसीपीका लागि चुनौती भनेको नियन्त्रण कायम राख्ने र पारदर्शिता प्रवर्द्धन गर्ने बीच सन्तुलन कायम गर्नु हो। हालको माथि-डाउन दृष्टिकोण जहाँ बेइजिङले विकास लक्ष्यहरू सेट गर्दछ र स्थानीय सरकारहरूले तदनुसार आफ्नो डेटा पङ्क्तिबद्ध गर्दछ। हेरफेरको लागि पर्याप्त ठाउँ छोड्छ। विश्वास पुन: प्राप्त गर्न, सीसीपीले डाटा सङ्कलन र रिपोर्टिङको थप पारदर्शी र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा स्वीकृत विधिहरू अपनाउने विचार गर्न आवश्यक हुन सक्छ।

निष्कर्षमा, चीनको आर्थिक तथ्याङ्कको बारेमा चिन्ताहरू बहुआयामिक छन् र डेटा हेरफेरको आरोप विशेष गरी जीडीपी तथ्याङ्कको सन्दर्भमा गहिरो ऐतिहासिक जराहरू छन्। अन्तर्निहित चुनौतीहरूको बावजुद सकारात्मक आर्थिक दृष्टिकोण प्रस्तुत गर्ने प्रयास गर्ने शासनको चित्र चित्रण गर्दछ।

राजनीतिक एजेन्डाहरू चलाउने पारदर्शिता र डेटा हेरफेरको कमीले चीनको आर्थिक जानकारीको विश्वसनीयतामाथि प्रश्न खडा गर्छ। विश्व अर्थतन्त्रमा चीनले बढ्दो रूपमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेको हुनाले अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय परिदृश्यमा विश्वास प्रवर्द्धन गर्न र स्थिरता कायम राख्न यी चिन्ताहरूलाई सम्बोधन गर्नु महत्त्वपूर्ण छ।